Naima Charkaoui - Auteur
Niet in mijn naam
50min - april, 2021
Met Naima hadden we het over migratie en de droom van een wereld met open grenzen, over racisme, het hoofddoekendebat en andere maatschappelijke gevoeligheden.
Benieuwd naar het vervolg?
Word vandaag lid van Zwijgen is geen optie en krijg meteen toegang de volledige versie van dit gesprek.
Voetnoten bij dit gesprek
Hoofdstuk 1: Disclaimers
Over onze rol in het licht van de geschiedenis, de blinde vlekken en absurditeiten waar we ons vandaag nog niet bewust van zijn. Over het nut van disclaimers en de neiging om je standpunten voortdurend te omringen door kussentjes. Over hoe Naima zich actief verzet tegen die neiging.
- Kleine disclaimer: We maken ons net als Naima schuldig aan het metadisclaimeren. Door in dit hoofdstuk 1 te praten over disclaimers en waarom we ze zouden moeten laten vallen zijn we eigenlijk een grote disclaimer aan het installeren die ons toelaat vrijuit te kunnen praten in de hoofdstukken die volgen. Betrapt!
- De Kazerne Dossin probeert de mechanismen te begrijpen die ervoor zorgden dat mensen meegingen in de holocaust om ultiem te vermijden dat het nog eens zou gebeuren. Die visie komt uit de poriën van Christophe Busch.
- Het onderscheid tussen schuld en verantwoordelijkheid is nog één van de vele dingen die Christophe ons bijbracht. Van Anneleen De Bonte leerden we dan weer het proportionaliteitsbeginsel: hoe groter je macht, hoe groter je verantwoordelijkheid.
- Naima schreef een column voor Mo over het vooroordeel voor zijn.
- Naima’s voortdurend bewustzijn van hoe ze gepercipieerd wordt is niet uniek. We moesten heel erg denken aan Rashif El Kaoui, die zich een fysiek en verbaal kostuum aanmeet om de vooroordelen voor te proberen zijn.
Hoofdstuk 2: De waarheid ligt niet per se in het midden
Over polarisering en een sterk standpunt innemen. Over containertermen die het echte debat wegmoffelen en ons allen aan de oppervlakte houden. Over Naima’s altijd aanwezige engagement dat uiteindelijk haar beroep werd.
- In ons grote ZIGOBINGO spel moet je een koprol maken wanneer iemand tijdens een gesprek ‘Zwijgen is geen optie’ zegt. Waar je ook bent. Doe je mee? (zigo is niet verantwoordelijk voor mogelijke rug- en/of nekklachten ten gevolge van slecht ingeschatte koprollen op slecht ingeschatte ondergronden)
- Dalilla Hermans had het in ons eerste gesprek met haar uitgebreid over het Zwarte Piet debat, over Oerwoudfuiven en andere absurde tradities die je door de ogen van een buitenstaander moet bekijken om te beseffen hoe absurd ze zijn.
Hoofdstuk 3: Actief pluralisme
Over Naima’s frustratie met de kwaliteit van het debat, toegepast op het hoofddoekendebat. Over hoe we ook zouden kunnen omgaan met religieuze en culturele verschillen.
- De laatste korte media appearance van het hoofddoekendebat dateert van juli 2020 in deze getuigenis van Samia Bachiri.
- Het Humanistisch Verbond stelde een opvallend goed leesbaar dossier op over actief pluralisme. Het wordt gecontrasteerd met een passief pluralisme dat stelt dat je gewoon allemaal naast elkaar moet leven en het niet moet hebben over de verschillen. De goeie ouderwetse Vlaamse ‘veeg het onder de mat en praat er niet over’. Een actief pluralisme pleit voor een dialoog tussen de verschillende levensbeschouwingen.
- De zin passeert snel, maar het is de moeite om hem even op te schrijven: “het is niet omdat je een radicaal standpunt hebt, dat je voor een repressieve afdwinging ervan bent.” Misschien net iets te lang om op ons lijf te laten tattooëren, maar op posters langs de autostrade zou het wel passen.
- De manier waarop Naima over het hoofddoekenverbod spreekt doet denken aan het immodiumverhaal van Marc Cosyns (waar men immodium stuurde naar ontwikkelingslanden om diarree aan te pakken en niets ondernam om het vervuilde water dat de diarree veroorzaakte te zuiveren). Het gaat over grondoorzaken versus symptoombestrijding. Als angst voor hoofddoeken een symptoom is van onderliggende religieuze spanningen, pak dan de spanningen aan en niet het symptoom. Als migratie het gevolg is van klimaatopwarming en oorlog, pak dan die grondoorzaken aan.
Hoofdstuk 4: Sociaal verkeer
Over populisme en andere misbruikte termen. Over het belang van semantiek. Over het verschil tussen bedoeling en effect in het racismedebat en de culturele verandering die we vandaag doormaken.
- Het boek over de geschiedenis van het populisme waar Anthony naar verwijst is The People, No van Thomas Frank.
- Er is een eloquente uitwisseling van quotes over het belang van taal. Naima vermeldt ‘Words create worlds‘ van Abraham Joshua Heschel, Anthony heeft het over Voltaire en zijn ‘If you wish to converse with me, define your terms‘. We denken ook nog aan ‘Taal is constitutief’ van onze held Stefan Hertmans.
- In onze PS aflevering We hebben altijd een bril op gaan we in op het belang van een nieuwe taal, een kwantumtaal met woorden die niet per se het één of het ander zijn, maar de beiden in zich kunnen dragen.
- In onze PS aflevering Hoe veranderen we een cultuur? hebben we het over de traagheid waarmee nieuwe ideeën, woorden, concepten, verhalen doordringen tot in onze diepste vezels.
- Als het gaat over de complexiteit van sociaal verkeer, maakt Anthony een parallel met rouw en onze onhandige manier om daar mee om te gaan. We leerden er heel veel over van Uus Knops.
- De vraag over de Grote Herschikking en het ellebogenwerk dat we allemaal aan het uitvoeren zijn tegen elkaar kwam voor het eerst aan bod in ons gesprek met Fleur Pierets. Fleur zou Naima gelijk geven, we zijn inderdaad met een grote herschikking bezig, maar dat is goed. Het zwijgen en inslikken zat disproportioneel bij minderheidsgroepen en dat wordt vandaag gecorrigeerd. Het resultaat zal een schonere samenleving zijn.
- Al van bij het begin van Zwijgen is geen optie houden we van het familiefeest als metafoor voor onze samenleving. Het schept beelden die op maatschappelijk vlak leerrijk zouden kunnen zijn: De zatte nonkel die foute uitspraken doet, de aangetrouwde nichten en neven die de tradities maar vreemd vinden, de zopas geconverteerde vegetariër die weigert van de kalkoen te eten, de neef die voor het eerst zijn vriend durft meenemen, de sluimerende politieke verschillen, de goede vrede voor de bomma.
Hoofdstuk 5: Niet in mijn naam
Een interessante vergelijking tussen de wereldeconomie en de Carrefour. Over waarom we het idee hebben dat het geluk van anderen dat van ons in de weg staat. Over het belang van preken voor eigen kerk als aanmoediging. Over jezelf dwingen om niet meer weg te kijken en mee te bouwen aan een betere wereld. Over ‘neen’ zeggen.
- Wij wensen te benadrukken dat er geen enkele financiële of juridische dading bestaat tussen Zwijgen is geen optie en Carrefour. De metaforische vergelijking met de wereldeconomie en de veelvuldige vermelding van de merknaam kunnen dus gezien worden als gratis reclame. We hopen dat het niet tot lege rekken in jouw supermarkt zal leiden en wensen ons hartstochtelijk te excuseren bij onze vrienden van Delhaize, Colruyt, Aldi, Lidl en Albert Heyn. Dat gezegd zijnde: het staat de sympathieke medewerkers van Carrefour natuurlijk wel vrij om mecenas te worden van Zwijgen is geen optie. Allé ja, zie maar hé.
- Volgens Naima is de verontwaardiging over hoe we met vluchtelingen omgaan veel aanweziger dan het lijkt. Ze haalt in haar boek het kerstinterview in Knack aan waarin Jeroen Meus zich uitspreekt over migratie en racisme.
- We leven in de veronderstelling dat we in een zero-sum wereld leven, waarin wij moeten inboeten om op gelijke hoogte te komen met de mensen die het minder goed hebben. Dat hoeft niet zo te zijn.
- We raken het thema aan van de wortel en de stok, het centrale dilemma als het gaat over een klimaatneutrale wereld. Verkopen we de transitie met innovatie en duurzame groei of promoten we vooral het minderen?
- Minder betekent ook altijd meer. We kiezen voor kwaliteit. Het is de term die ons altijd aan Maxim Februari en aan Zen en de kunst van het motoronderhoud doet denken.
Ontdek verwante gesprekken: