Alexander Devriendt - Theatermaker
De zinloosheid is een nulpunt
30min - september, 2019
Met Alexander hadden we het over de zinloosheid van het bestaan en hoe er toch op één of andere manier zin in te vinden. Over zijn traject als kunstenaar bij Ontroerend Goed, over nuance en de complexiteit van het goede doen. Over de rol en verantwoordelijkheid van de kunstenaar.
Benieuwd naar het vervolg?
Word vandaag lid van Zwijgen is geen optie en krijg meteen toegang de volledige versie van dit gesprek.
Voetnoten bij dit gesprek
Hoofdstuk 1: De Rebel
Alexander vertelt over zijn moeilijke schoolcarrière en het voortdurend botsen met de kaders. Over het nut van een kunstopleiding en de existentiële vragen die ontstaan wanneer alle kaders plots wegvallen
- Dit hoofdstuk biedt een mooi tegengewicht voor alle lof die in onze gesprekken al werd geuit over de Jezuïetenscholen. Het streven naar een (niet economische, maar puur intellectuele) elite kan dan nobel en goed bedoeld zijn, het levert ongetwijfeld een hoop slachtoffers en neveneffecten en blinde vlekken op. En de school in kwestie kan moeilijk zeggen dat het de bedoeling was om van Alexander een kritisch denkend mens te maken als ze hem uiteindelijk buiten gooiden (de toenmalige verantwoordelijke mag altijd zijn verhaal insturen ter verdediging: ikbenonfairbehandeldineenvanjulliegesprekken@zwijgenisgeenoptie.be)
- Als je toch graag ook even de andere ervaringen met Jezuïetenscholen beluistert, be our guest:
- Hans Claus werd er zo doordrongen met het idee van ‘Plus est en vous’, dat het hem tot op vandaag brandstof geeft om de minst zichtbaren in onze samenleving, de gedetineerden, een menswaardiger bestaan te geven.
- Rudi Vranckx loopt met een gelijkaardig principe rond en probeert ons journaal per journaal te verheffen tot een hoger moreel bewustzijn.
- Hans Bourlon loofde de vrijheid die hij op school kreeg om buiten de lijntjes te kleuren. We kunnen ons inbeelden dat de definities van lijntjes en van kleuren misschien verschillen van school tot school.
- Philip Brinckman schetste zowaar een romantisch beeld van een Jezuïetencollege en haar leerkrachten als afstootplankjes om hoger te springen.
- We hopen stiekem dat Alexander ooit een stuk maakt over de steenkoolmijnen in België. Iemand moet destijds in de les toch opgeschreven hebben hoeveel het er waren, want het is vandaag tot op Wikipedia geraakt.
- We noemen het de kunstopleidingsparadox: je leert regels en vervolgens leer je je tegen die regels verzetten, wat op zich een nieuwe regel zou kunnen zijn, waartegen je je dan zou kunnen verzetten door net heel conventioneel te zijn. Enzovoort. Genoeg om een carrière te vullen.
Hoofdstuk 2: Een goede spreker zegt iets
Over Alexanders tweede geboorte als kunstenaar. Zijn eerste misstappen en zijn eerste successen en uiteindelijk de shift die ervoor gezorgd heeft dat hij vandaag nog steeds stukken maakt.
- De vader van Alexander is schilder Lucas Devriendt. Alexander vertelde meer over hem en zijn moeder in dit interview.
- Ook met Rashif El Kaoui hadden we het over de neoliberale kunstenaar die ook nadenkt over het financieren van zijn projecten en over de moeilijkheden die dat meebrengt. Hij vertelde over Lucas De Man die ook moet worstelen om niet als entertainment te worden ingepland tijdens een corporate event.
- Op de website van Ontroerend Goed kan je over de eerste voorstelling van Alexander, Soap, lezen, maar de liefde spat alleszins niet van je scherm.
- We hoorden het al vaker, maar dit is nog maar eens een bevestiging. Inspiratie en creativiteit ontstaan niet als je heel hard op je tanden bijt en aan het woord ‘inspiratie’ denkt. Peter De Graef leerde ons dat Rutherford tot zijn atoommodel kwam via een droom. Zo ook heeft een kunstenaar ‘nutteloze’ tijd nodig om tot iets waardevol te komen. Die nutteloze tijd kreeg Alexander van De Kopergietery (dankzij wie ook Jozefien Mombaerts haar gedurfde voorstelling mocht maken. Restecp!) en het leidde tot een stuk dat de wereld rondtourde met Pubers bestaan niet.
- Ook daar zit iets paradoxaals: stress en blinde ambitie om de top te bereiken brengen je niet naar die top, maar juist wanneer je loslaat en probeert te genieten van wat je doet sta je plots naast Cate Blanchett. Om dan te beseffen dat dat ook maar gewoon een mevrouw is en dat die top helemaal niet zo indrukwekkend is.
- Benjamin Verdonck vertelde een gelijkaardig verhaal. Hij stond zo vroeg op de allergrootste podia met de allergrootste regisseurs, waardoor hij besefte dat daar niet per se het geluk ligt en zich kon gaan focussen op het kleine. Dankzij Benjamin en Alexander moeten wij – gewone stervelingen – niet de omweg nemen langs de wereldtop en kunnen we gewoon hier en nu beginnen genieten van het leven. Merci gasten!
Hoofdstuk 3: Een wereldbeeld verstoren
Alexander vertelt over wat hij ziet als de functie van kunst. Over het gevaar van gerecupereerd te worden. Over choqueren en entertainen en hoe kunst probeert om de ruimte daartussen op te zoeken.
- De voorstelling die Alexander maakte over geld en het zieke spelletje dat ermee gespeeld wordt heet £¥€$.
- Die voorstelling in de City of London spelen deed ons denken aan het verhaal van Wannes Cappelle die met zijn gitaar een zaal vol bankiers kon beledigen en dat passeerde omdat het kunst is.
- Als Alexander het heeft over die tussenruimte waar het schuurt, dan moeten wij denken aan Andy Kaufman.
Hoofdstuk 4: Loopkes
Aan de hand van zijn voorstelling Loop Station doet Alexander zijn theorie over de zinloosheid van het bestaan en de manier om daar mee om te gaan uit de doeken. En dat zonder religie. Het is een hoofdstuk waar wij keer op keer naar terugkeren.
- Dit is het boek dat geleid heeft tot de voorstelling Loop Station: How to live.
- Bert Van Raemdonck schreef een mooie brief aan Alexander naar aanleiding van Loop Station.
- De meetkundige figuur waarmee je je leven voorstelt doet ertoe. Dit stuk toont dat evengoed aan als het fragment uit ons gesprek met Marieke De Maré waarin het leven ziet als een lijn naar beneden.
- Dat leidt tot een herdefinitie van ambitie. We noemen dat ambitie in het kleine. De schoonste illustratie daarvan lees je in A Gentleman in Moscow.
- We zijn Alexander nog wekelijks dankbaar voor de granolascène. Het is de reminder die ons doet stilstaan bij de magie van het alledaagse.
- Het kapitalisme creëert de illussie van een American Dream, een gestage tocht naar boven, maar eigenlijk gaat het om een verzameling van verslavende loopkes die doen alsof ze geen loopkes zijn.
- Ook Marian Donner waarschuwde ons voor het gevaar van meditatie. Het is een mooie manier om mensen hun lot te doen aanvaarden en ze niet te veel moeilijke vragen te laten stellen.
- Het is ook niet abnormaal dat tradities als new age Boeddhisme en stoïcisme ontstaan op momenten dat het niet zo goed gaat met de wereld.
- Alexander kijkt ernaar zoals Yuval Noah Harari in 21 lessen voor de 21ste eeuw: we moeten alle grote problemen erkennen en proberen aanpakken en we kunnen onszelf gezond houden ondertussen met meditatie en andere middelen.
Hoofdstuk 5: Tamelijk zot van nuancering
Over nuanceren versus relativeren. Over meer weten, het opstapelen van tegenstrijdige kennis en de onmogelijkheid om dat op te lossen, maar door te leven wel verplicht zijn om te handelen met die ontoereikende kennis. De condition humaine in één scène met een zwerver.
- Diezelfde spanning tussen de relativiteit van alles en de urgentie van de wereldproblemen voel je in ons gesprek met Joris Luyendijk. Hij wees ons op het gevaar van het postmodernisme dat altijd kan blijven problematiseren en daardoor heel de tijd op de pauzeknop duwt en daarmee broodnodige actie in de weg staat.
- De scène met de bedelaar kwamen we ook tegen bij Stefan Hertmans. Hij besloot altijd te geven, misschien als een manier om om te gaan met de ontoereikendheid van onze kennis en de verplichting tot handelen?
- Je vindt meer over de kunst van de nuancering in ons gesprek met Tobias Leenaert.
Ontdek verwante gesprekken: