Hoofdstuk 1: Zeer coole machine

Geert leert ons de beginselen van de moleculaire biologie. Genen coderen voor eiwitten. Eiwitten vormen coole moleculaire machines en de allercoolste is ATP-synthase.

• Hetty Helsmoortel vertelde ons in meer in detail hoe CRISPR werkt. Ze ging ook in op de ethische en geopolitieke gevolgen van de techniek.
• De lievelingsmachine van Geert heet ATP-Synthase. Hier kan je de machine in actie zien en hier is wat begeleidende muziek.
• We zijn een dissipatief systeem, dat is een ingewikkelde manier om te zeggen dat wij voortdurend in communicatie zijn met onze omgeving en ook niet los van die omgeving kunnen bestaan. Zoals een windhoos die voortdurend input nodig heeft, hebben wij voortdurend voedsel, pintjes en bevestiging nodig.
• In The Vital Question gaat Nick Lane op zoek naar de Big Bang van het leven. Om leven mogelijk te maken heb je niet alleen een manier nodig om informatie door te geven naar de volgende generatie (zodat evolutie mogelijk wordt) maar ook een manier om energie uit de omgeving te halen en die om te zetten in biologisch bruikbare energie.
• Wil je graag meer leren over moleculaire biologie en de ingewikkelde mechanismen die de natuur ontwikkeld heeft om de complexe dissipatieve systemen die we zijn in leven te houden? Dankzij het internet kunnen we allemaal les volgen bij de beste professoren ter wereld. Misschien komen we elkaar wel tegen in de klas van Eric Lander.

Hoofdstuk 2: We zijn als goden.

Over hoe de mens eigenlijk al heel lang ingrijpt op het niveau van de genen, verteld via het verhaal van de domesticatie van maïs.
Over de Europese definitie van een GGO vandaag en het politieke probleem dat daaruit volgt.

• In Whole Earth Discipline vermeldt Stewart Brand de titel van dit hoofdstuk met de toevoeging: “… dus we worden er maar beter goed in.”. We zijn nu eenmaal goden, we kunnen niet anders dan gebruik maken van de uitvindingen die we gedaan hebben en we moeten ze ten goede gebruiken, op een ecologisch verantwoorde manier. Stewart Brand is één van de vaders van ecopragmatisme.
• De Verenigde Naties projecteren dat we eind deze eeuw zullen afklokken op 11,2 miljard mensen en dat dat getal niet verder zal stijgen. De data suggereert dat Hans Rosling gelijk had als hij zei dat ‘the Age of Peak Child‘ nu heel dichtbij is.
• De domesticatie van maïs is een interessante casus die aantoont dat we al duizenden jaren ingrijpen op het niveau van het DNA en dat er niets ‘natuurlijk’ is aan de gewassen die we in de supermarkt kopen vandaag.
• De analyse van Geert over de absurditeit van GGO wetgeving in Europa wordt breed gedragen binnen de wetenschappelijke wereld. In 2020 verscheen een open brief in De Standaard met ditzelfde verhaal. De brief werd ondertekend door 447 jonge onderzoekers. We moeten helaas wel vaststellen dat de kwaliteit van de titelwoordspeling niet positief gecorreleerd is met het aantal auteurs van de brief.
• De Eurobarometer van 2010 toont aan dat 66% van de Europeanen zich zorgen maken over GGO’s op het vlak van voedsel. In de meest recente eurobarometer van 2019 is dat percentage gezakt tot 27%. Of dit te danken is aan de strenge Europese wetgeving of eerder aan de nooit aflatende strijd van mensen als Geert, dat zullen we nooit weten, maar het zou wel een politieke opening kunnen creëren.
• Een beetje hoop: een studie uit 2019 kwam (althans bij jonge mensen) tot de conclusie: ‘Inzicht in de precieze werking van genetische modificatie leidt bijna automatisch tot meer vertrouwen’. Kennis helpt!

Hoofdstuk 3: De tovenaar en de profeet

Over de tegenstand en hun oprechte zorgen. De bezwaren tegen GGO’s, van voedselveiligheid, over milieu tot de socio-economische zorgen vanuit de biosector. Het deconstrueren van de discussie. Hebben we het over een techniek of over een landbouwsysteem?

• De tovenaar en de profeet is een boek van Charles C. Mann. Voor wie geen tijd heeft voor boeken is er natuurlijk de TED-talk.
• De groene beweging is verdeeld: Ecomodernisten vs. ecopragmatici, tovenaars vs. profeten, de aanhangers van de wortel vs. de aanhangers van de stok. Ze staan tegenover elkaar zoals the Judean People’s Front en The People’s front of Judea. En ondertussen doen de Romeinen rustig hun ding.
• Een respectvolle discussie tussen Geert en Dirk Holemans geeft een idee van de grootte van de kloof. De bezorgdheid is duidelijk oprecht, aan beide kanten. Dat zijn de moeilijkste (maar ook de interessantste) discussies.

Hoofdstuk 4: Glyfosaat, permacultuur en herbebossing

Over herbiciden, de voor- en nadelen ervan en meer specifiek het geval glyfosaat. Over permacultuur en of dat ooit ons huidige landbouwsysteem zou kunnen vervangen. Over de perfecte mix tussen grootschalig en kleinschalig.

• Een simpele vraag als ‘Is glyfosaat kankerverwekkend?’ is genoeg om je een dag of drie bezig te houden. Gelukkig hebben wij een betrouwbare openbare omroep die onze schijnbaar simpele vragen uitgebreid beantwoordt. Zij baseerden zich dan weer op het uitstekende wetenschappelijke magazine EOS dat er nog dieper op ingaat. TL;DR het hangt er van af hoe je de vraag interpreteert, waarheid bestaat niet, het postmodernisme heeft gewonnen en we gaan allemaal dood.
• We doen toch een poging om de soap samen te vatten, kort door de bocht maar niet té kort: Is glyfosaat kankerverwekkend?
  Er zijn heel veel studies. Twee grote internationale veiligheidsinstellingen baseren zich op die studies en schatten ook de betrouwbaarheid van die studies in, elk op hun manier. Ze antwoorden verschillend op de vraag. De ene zegt ‘waarschijnlijk niet’, de andere zegt ‘waarschijnlijk wel’. Dan zijn er nog de Monsanto Papers die tonen dat Monsanto meeschreef aan studies dat aantoonden dat glyfosaat niet kankerverwekkend is, wat natuurlijk wel heel goed uitkomt als je glyfosaat verkoopt. Maar die studies hebben niet zoveel gewicht omdat ze uit de bedrijfssector komen en niet in de vakbladen gepubliceerd werden en ze hebben dus ook niet zo veel invloed op het verdict van de organisaties. En dan is er nog de vraag ‘wat wil kankerverwekkend zeggen?’ en ‘wordt niet bijna alles kankerverwekkend als je er genoeg van binnen krijgt?’ en op die vraag antwoorden de twee instanties ook verschillend. Enfin, er is nogal wat ruimte voor nuance, maar we kunnen stellen dat Geert zo ongeveer de wetenschappelijke consensus vertegenwoordigt in dit debat en dat je dus heel deze tekst voor niets gelezen hebt en gewoon naar het gesprek moet kijken.
• Er bestaat een Permacultuur netwerk waarin informatie en tips gedeeld worden.
• Geert vertelt over de Fransen die enorm veel waarde hechten aan hun terroir, maar vergeten dat hun baguette afhankelijk is van de intensieve landbouw. Beeld je even in dat je halverwege tussen Nancy en Metz rijdt en omringd bent door al die tarwe. Dan besef je dat je enkel kan genieten van dat glaasje wijn van biologisch geteelde druiven omdat de tarwe van je baguette zo intensief mogelijk op zo weinig mogelijk plaats geteeld werd zodat er plek overblijft voor al die romantische wijngaarden. Er bestaat niets dat niet iets anders aanraakt.

Hoofdstuk 5: Ecopragmatisme

Over de huidige politieke situatie rond GGO’s en de mogelijke versoepeling die er zit aan te komen. Over de eerste kleine stapjes in die versoepeling die de publieke perceptie zouden kunnen overleven.