Hoofdstuk 1: Emotie en behoefte

Over het wegdrukken van emotie en onze collectieve incapaciteit om te vatten wat er onder onze emoties zit. Over een andere manier van praten die dat probleem zou kunnen fixen.

Hoofdstuk 2: De brug

Over moeite in mensen steken terwijl zij dat niet voor jou doen. Over ergens bijhoren of je difuse identiteit omarmen. Over begrip voor zelfs die mensen die 5 straten van de brug wonen.

• We zitten hier na vijf jaar Zwijgen is geen optie met een uitgesponnen brugmetafoor. Fatih De Vos noemde zichzelf een menselijke brug tussen culturen. Ish Ait Hamou was dan weer vele jaren een bruggenbouwer en stelde vast dat zijn bruggen weer afgebroken werden of dat niemand ze gebruikte. Fatih is de brug, Ish heeft ze gebouwd en Dilara staat erop.
• “I Have no tribe.” Wij moeten denken aan het bastaardperspectief van Rashif El Kaoui.
• Religie als inspiratiebron om je open te stellen voor andersdenkenden. Het lijkt soms niet overeen te stemmen met ons beeld van religie. Khalid Benhaddou deed ons inzien hoe een religieus leven perfect te verenigen is met de wetenschap en de verlichting.
• Identiteit ontstaat pas in de interactie met het andere. Wij zijn pas Vlamingen als we In New York rondlopen, zei Stefan Hertmans.

Hoofdstuk 3: Impliciet racisme

Over taal en labels en over ons feilbare denken. Dilara vertelt over enkele onderzoeken die aantonen dat er veel impliciet racisme is, maar ze verbindt daar optimistische conclusies aan, want als het impliciet is, dan is het gewoon kwestie van ander gedrag aan te leren.

Hoofdstuk 4: Slachtoffer impliceert dader

Over Dilara’s onverbeterlijk optimisme en haar weigering om in de slachtofferrol te kruipen. Over je moreel gedragen los van het nut ervan. Over in gesprek gaan met ‘de andere kant’ en het belang van proberen begrijpen. Over de steeds grimmiger wordende politiek in het Westen en de parallellen met het Turkije waaruit haar vader is gevlucht.

Hoofdstuk 5: Preken voor eigen kerk

Even een uitstap langs het andere pad, namelijk het pad van de focus op gelijkgestemden en hoe dat ook tot verbetering zou kunnen leiden. Een analyse van de situatie tijdens Corona en de verschillende kampen die ontstaan zijn. En een mogelijk idee om uit die polarisering te geraken.

• We maakten een aflevering van Moeilijke vragen waarin we het preken voor eigen kerk contrasteerden met het bouwen van bruggen. Die aflevering sluit perfect aan bij dit hoofdstuk. Dit hoofdstuk zou misschien wel een nieuwe conclusie van die aflevering kunnen betekenen. En het voortschrijdend inzicht schrijdt maar voort.
• Stefan Hertmans had het bij ons over de vraag of je nog soeverein kan spreken. Kan je nog iets zeggen dat het debat overschouwt en dat los staat van de kampen? Of word je in het spreken al meteen in een kamp ingedeeld? Nu we eens wat dieper ingaan op de Corona-polarisering voelen we heel goed wat Stefan beschrijft. Maar tegelijk vinden we de poging tot soeverein spreken belangrijk. En we denken dat de strategische zelfcensuur van wetenschap en politiek op lange termijn gevaarlijker is.
• Over de wetenschappelijke methode, de rol van de twijfel en het belang van voortschrijdend inzicht hadden we het met Angelique Van Ombergen en Marjan Doom. In het GUM, het museum van de twijfel, toont Marjan het belang van de concrete praktijk van een wetenschapper, het persoonlijke verhaal, de inspiratie en de creativiteit, de worsteling, de fouten, … Het sterretje.

Hoofdstuk 6: Panopticon

Over de onmogelijkheid om ervaringen te vergelijken. Dilara demonstreert haar oprechte empathie voor jongeren én ouderen in het lockdowndebat. Over plaats maken voor je eigen behoeftes en emoties en wat dat met je doet. Over het ressentiment dat je zou kunnen voelen voor iemand die een duidelijk moreel kompas heeft en over de bevrijding die Dilara voelde toen ze het wij-zij denken losliet.

• Wat denken jullie van een sticker waarop staat: “Niet: vroeger was het beter. Maar: vroeger was jij gelukkiger.”
• Anthony verwijst naar onze obscure koloniale geschiedenis. Je hebt er misschien al van gehoord en anders kunnen we je het boek van David Van Reybrouck te stelligste aanraden.
• Het gesprek aangaan. Het klinkt zo wollig en kumbaya. Maar het blijkt zo vaak een impactvolle manier om grote maatschappelijke problemen aan te pakken, zij het tussen jongeren en politie in het verhaal van Yassine Boubout, zij het tussen vluchtelingen en omwonend in het verhaal van Christophe Busch of tussen gelote burgers in de burgerpanels van de G1000 van David Van Reybrouck.
• “De zelfzorg breekt open in de zorg voor de ander.” Bert Roebben leerde ons dat die twee samen kunnen gaan. #selfcaremakesyoucare
• Het Panopticon blijkt niet enkel een handige metafoor maar ook een echt principe uit de architectuur te zijn op basis waarvan verschillende gevangenissen in Nederland werden gebouwd. Het idee komt van Jeremy Bentham (toch niet toevallig de grondlegger van het nutsdenken) en werd verder uitgewerkt door Michel Foucault.
• Dilara vroeg zich voortdurend af: “Ben ik hier vooroordelen over Turken aan het bevestigen?” Dat is ook wat Naima Charkaoui deed vroeger. Ze voelde zich schuldig als ze te laat kwam omdat ze dan vooroordelen over mensen met een migratieachtergrond aan het bevestigen was.