Marjan Gryson - Ondernemer
Er is geen reden om iemand op te geven
27min - september, 2017
Met Marjan hadden we het over agressie en woede en hoe we daar als samenleving helemaal niet goed mee om gaan. Over gedetineerden die het resultaat zijn van dat collectief onvermogen. Over vzw Touché en hoe Marjan op het idee kwam om een organisatie op te richten die gedetineerden begeleidt.
Benieuwd naar het vervolg?
Word vandaag lid van Zwijgen is geen optie en krijg meteen toegang de volledige versie van dit gesprek.
Voetnoten bij dit gesprek
Algemeen
Ons gesprek met Marjan is eentje dat we af en toe herbekijken om energie te krijgen. Op papier zou je haar naïviteit kunnen verwijten, maar het volstaat om haar 5 minuten aan het woord te horen, om dat verwijt vriendelijk in het gezicht te meppen. We zullen nooit meer op dezelfde manier naar gevangenissen en naar agressie kijken.
- Een verbeten menselijkheid. Het is iets heel zeldzaam dat we af en toe mogen aanschouwen in onze gesprekken. We zagen het ook bij Geertrui Serneels, Arnoud Raskin en Anneleen De Bonte.
- Marjan is één van de Belgische Ashoka Fellows, de crème de la crème van de sociale ondernemers in ons land. We hadden al een heel aantal fellows te gast: Ignace Schops, Bart Weetjens, Ingrid De Jonghe, Arnoud Raskin, Theo Vaes, Tobias Leenaert en Geertrui Serneels.
Hoofdstuk 1: Goesting
Over hoe Marjan de overgang maakte van een half naar een volledig mens. Van een professionele psycholoog die vooral wil analyseren waarom iemand iets gedaan heeft naar een therapeute die mee mag denken met mensen over wat ze willen worden en hoe dat zou kunnen lukken.
- Dirk Bryssinck vertelde ons een gelijkaardig verhaal. Hij moest zich als therapeut in de conventionele psychiatrie heel professioneel en afstandelijk gedragen. Mocht vooral geen volledig mens zijn. Ook Dirk kwam in opstand en ook bij Dirk kwam er iets heel moois uit die opstand.
- Soms heb je een leerkracht die blijft hangen in je hoofd. Die als volledig mens in de klas staat. Die zich amuseert en verder niet te veel rekening houdt met de regeltjes. We moeten aan Philip Brinckman denken.
- Marjan ging een opleiding oplossingsgerichte psychotherapie volgen aan het Korzybski instituut in Brugge en kreeg daar de toelating om de boekskes te vergeten en echt in contact te treden met haar cliënten. En blijkbaar is dat professioneel want ze kreeg op het einde een papiertje.
Hoofdstuk 2: Word je daar niet kwaad van?
Over het ontstaan van vzw Touché vanuit een schrik om oude zagen te worden. Over het systeem en wat er mis mee was/is. Over kwaadheid als motor om in beweging te komen.
- Wie destijds in het foute café zat is onduidelijk. Wat wel duidelijk is, is dat Marjan samen met Moira en Katrien vzw Touché oprichtte. Touché geeft agressiebegeleiding aan gedetineerden, ex-gedetineerden en jongeren. En ondertussen aan iedereen.
- Marjan leerde ons dat we de verantwoordelijkheid proportioneel moeten verdelen volgens macht. Hoe meer je de macht hebt om iets te veranderen, hoe meer verantwoordelijkheid je draagt. We moeten dus naar boven schoppen, zingen Nigel Williams en Marian Donner in koor.
- Ook Anneleen De Bonte maakte dat punt uitstekend op onze Soiree in januari 2020, in de tijd dat soirees nog bestonden.
- Marjan schreef samen met Veerle De Waele een boek over agressie, hoe we daar vandaag naar kijken en hoe het ook anders zou kunnen.
- Anthony stelde toen wekelijks de vraag ‘Word je daar dan niet kwaad van?’ aan sociale ondernemers die iets waardevol doen maar de rest van de maatschappij (nog) niet mee krijgen. Tot op vandaag (1/4/2021) is het antwoord van Marjan het beste antwoord dat we ooit op die vraag gekregen hebben.
- De bril die Marjan ons gaf om mee naar gevangenissen te kijken, hebben we nooit meer kunnen afzetten. Eens je beseft hoe absurd het is dat we iedereen die een fout maakt samenproppen in te kleine ruimtes, om er vervolgens niets mee te doen en ze na vrijlating ook nog eens alle kansen op een normaal leven te ontzeggen. Eens je er zo naar kijkt kan niemand je nog overtuigen van die ‘dat is toch de straf?’-bril terug op te zetten. Veel dank voor de bril aan Marjan, maar zeker ook aan Anniek Gavriilakis en Hans Claus.
- Wij moeten denken aan de jongens die Wannes Cappelle aanspreekt op het einde van ons gesprek met hem. Het zijn de jongens die frustratie en angst voelen en die uit verdediging een pantser bouwen in de gym. Marjan zou zeggen dat hun agressie iets is dat we gewoon positief moeten kanaliseren. Dat dat nu weggegooid potentieel is.
Hoofdstuk 3: De muren
Over de mensen die bittere comments schrijven op HLN en hoe we hun woede kunnen kanaliseren. Over de te hoge muren als verklaring voor onze binaire en oppervlakkige blik op gedetineerden. Het contrast tussen TV en het verhaal van Marjan over een project met de zware mannen van Oudenaarde.
- We hebben ondertussen een meer genuanceerd beeld op de comments op HLN.be en dat allemaal dankzij Dimitri Antonissen. Marjan zette alvast in een stap in de richting van meer begrip. Om nog meer te begrijpen van de zogezegde tegenstander hebben we de genadeloze eerlijkheid van Jeroen Olyslaegers en de grondige blik van Christophe Busch nodig.
- Weinigen durven het vlakaf vragen: vind je mij naiëf? Enkel Marjan en Fleur Pierets riskeerden het.
- We hebben een te binair beeld van goed en kwaad. Wij steken de schuld op Disney die ons allemaal gebombardeerd heeft met pure en moreel oncorrumpeerbare helden en met slechterikken die altijd slecht zullen blijven.
- Gevangenisseries hebben ons dan weer een compleet verkeerd beeld gegeven van hoe het er echt in gevangenissen aan toe gaat. Dus kijk vooral niet naar Prison Break, Oz, Gent West, Orange is the new black en de kortfilmserie Lockdown (of die laatste stiekem wel, we zullen het niet tegen Marjan zeggen)
- De documentaire die Touché samen maakte met Nic Balthazar en de mannen uit de gevangenis van Oudenaarde heet Binneninzicht.
Hoofdstuk 4: Er is geen reden om iemand op te geven
Over de kwantiteit van gedetineerden die geholpen moeten worden versus de kwaliteit van de hulp die Touché biedt. De voortdurende afweging tussen impact en schaal. Over onze plicht om als maatschappij beter te doen.
- De gemiddelde gevangenispopulatie in België ligt rond de 10.500. In april 2019 was het alleszins complex. We gaan er van uit dat het dat vandaag nog steeds is.
- Marjan zette mee haar schouders onder vzw de Huizen, die strijdt voor een ander kleinschaliger en meer ingebed gevangenissysteem. Hans Claus vertelde er ons alles over.
- Mooi hoe Marjan tegelijk het systeem probeert te veranderen en echte tastbare impact heeft op de levens van zo veel gedetineerden. Het haalt heel onze tegenstelling tussen tankers en speedboten overhoop.
- Voor wie eens een vrije namiddag heeft en zin heeft om het systeem te veranderen, maakten we een Grote vraag: Hoe veranderen we het systeem? TL;DR ‘t is moeilijk.
- Ondanks de focus op kwaliteit boven kwantiteit, zwichtte Touché toch even voor het kwantiteit verhaal en gingen ze de economische impact van hun initiatief berekenen. We twijfelen niet aan de cijfers, maar om het met Hans Claus te zeggen: hoe menselijker we dienen boel laten draaien, met zo weinig mogelijk leed, hoe beter. En eigenlijk doen de cijfers er niet toe.
- Dat gezegd zijnde: geef je euro aan Touché, want hij levert 72 euro op voor de maatschappij.
Ontdek verwante gesprekken: